ماراتن دبی؛ از شن‌های طلایی تا رکوردهای جهانی
مقدمه
ماراتن دبی یکی از بزرگ‌ترین، سریع‌ترین و حرفه‌ای‌ترین رقابت‌های دوی استقامت در جهان است که هر سال در ماه ژانویه در دبی، امارات متحده عربی برگزار می‌شود. این رویداد با مسیر کاملاً هموار، هوای معتدل زمستانی و جایزه‌های نقدی قابل‌توجه، در میان دوندگان نخبه جهان جایگاهی ویژه دارد. دبی با ترکیب مدرنیته، سازمان‌دهی دقیق و زیرساخت‌های شهری منحصربه‌فرد، توانسته است این مسابقه را به سطح «Gold Label» اتحادیه جهانی دو و میدانی برساند.
تاریخچهٔ ماراتن دبی
نخستین دوره رسمی ماراتن دبی در سال ۱۹۹۸ برگزار شد. در ابتدا، این مسابقه مخاطبان محدودی داشت، اما با ورود حامیان مالی بزرگ و تبلیغات حرفه‌ای، رشد چشمگیری یافت. از سال ۲۰۰۰ به بعد، بانکStandard Chartere اسپانسر اصلی مسابقه شد و با ایجاد برنامه‌های گسترده تبلیغاتی و افزایش جوایز، سطح رقابت را جهانی کرد.
در سال ۲۰۰۸ با افزایش مبلغ جوایز تا یک میلیون دلار، ماراتن دبی به تیتر اول رسانه‌های ورزشی جهان تبدیل شد. در همان سال Haile Gebrselassie، اسطوره اتیوپیایی، در دبی شرکت کرد و نزدیک بود رکورد جهانی خود را در مسیر هموار این شهر تکرار کند.
مسیر مسابقه
مسیر ماراتن دبی یکی از دلایل اصلی محبوبیت آن است. مسیر از Umm Suqeim Road در نزدیکی هتل نمادین برج‌العرب (Burj Al Arab) آغاز می‌شود. دونده‌ها در امتداد جاده ساحلی جمیرا تا نزدیکی دبی مدیا سیتی پیش می‌روند و سپس مسیر را تا پایان تکرار می‌کنند.
ویژگی‌های فنی مسیر
- طول رسمی: ۴۲٫۱۹۵ کیلومتر تأییدشده توسط .World Athletics
- شیب: بسیار کم (حدود ±۵ متر)، مناسب برای رکوردگیری.
- سطح جاده: آسفالت صاف با کیفیت بالا.
- ایستگاه‌های تغذیه: هر ۲٫۵ کیلومتر با آب، ایزوتونیک، میوه و کمک‌های اولیه.
- ایستگاه‌های پزشکی: هر ۵ کیلومتر، با حضور تیم‌های اورژانس و دوچرخه‌سواران امدادی.
- نقاط کنترل زمان: 5K، 10K، 21.1K، 30K، 35K
نکات برجستهٔ مسیر
مسیر دبی از نظر بصری نیز یکی از زیباترین مسیرهای ماراتن جهان است. در طول مسیر، دونده‌ها مناظری چون برج‌العرب، مدینه جمیرا، خلیج فارس و آسمان‌خراش‌های دبی مارینا را تماشا می‌کنند. طلوع خورشید در امتداد ساحل، لحظه‌ای نمادین برای بسیاری از شرکت‌کنندگان است.
مقام‌آوران و رکوردداران
ماراتن دبی سال‌هاست تحت سلطه دوندگان شرق آفریقا، به‌ویژه از اتیوپی و کنیا است. مسیر سریع و شرایط عالی باعث شده رکوردهای جهانی در این رویداد تهدید شوند.
رکوردهای مسیر
- مردان: Getaneh Molla از اتیوپی با زمان ۲:۰۳:۳۴ در سال 2019
- زنان: Tigist Ketema از اتیوپی با زمان ۲:۱۶:۰۷ در سال 2024
قهرمانان برتر دو دههٔ اخیر
| سال | قهرمان مردان | زمان | قهرمان زنان | زمان |
| ۲۰۱۵ | Lemi Berhanu (ETH) | ۲:۰۵:۲۸ | Aselefech Mergia (ETH) | ۲:۲۰:۰۲ |
| ۲۰۱۷ | Tamirat Tola (ETH) | ۲:۰۴:۱۱ | Worknesh Degefa (ETH) | ۲:۲۲:۳۶ |
| ۲۰۱۹ | Getaneh Molla (ETH) | ۲:۰۳:۳۴ | Ruth Chepngetich (KEN) | ۲:۱۷:۰۸ |
| ۲۰۲۲ | Andualem Belay Shiferaw (ETH) | ۲:۰۵:۴۶ | Judith Jeptum Korir (KEN) | ۲:۲۲:۳۰ |
| ۲۰۲۴ | Addisu Gobena (ETH) | ۲:۰۵:۲۴ | Tigist Ketema (ETH) | ۲:۱۶:۰۷ |
| ۲۰۲۵ | Bute Gemechu (ETH) | ۲:۰۴:۵۹ | Ababel Yeshaneh (ETH) | ۲:۱۷:۴۵ |
جوایز
ماراتن دبی به‌دلیل جوایز بی‌سابقه‌اش در میان دونده‌ها شهرت دارد.
| رتبه | جایزه مردان (دلار) | جایزه زنان (دلار) |
| ۱ | ۲۰۰.۰۰۰ | ۲۰۰.۰۰۰ |
| ۲ | ۸۰.۰۰۰ | ۸۰.۰۰۰ |
| ۳ | ۴۰.۰۰۰ | ۴۰.۰۰۰ |
| ۴–۱۰ | بین ۱۵.۰۰۰ تا ۵.۰۰۰ | بین ۱۵.۰۰۰ تا ۵.۰۰۰ |
جوایز ویژه‌ای نیز برای شکستن رکورد جهانی در نظر گرفته می‌شود که حدود ۲۵۰.۰۰۰ دلار به جایزه اصلی اضافه خواهد شد. همچنین دونده‌های ملی که عملکرد درخشانی داشته باشند از سوی فدراسیون دو امارات تشویق می‌شوند.
دسته‌بندی شرکت‌کنندگان
ثبت‌نام ماراتن دبی از طریق وب‌سایت رسمی آن انجام می‌شود و در سه گروه اصلی تقسیم شده است:
- نخبه (Elite): تنها با تایید زمان استاندارد جهانی.
- عمومی (Mass Start): برای همه دوندگان بالای ۱۸ سال.
- دو خانوادگی (Fun Run): مسیرهای کوتاه‌تر (۴ و ۱۰ کیلومتر) برای خانواده‌ها و کودکان.
شرکت‌کنندگان پس از ثبت‌نام یک بسته مسابقه شامل شماره، چیپ تایم‌گیری، تی‌شرت رسمی و نقشه مسیر دریافت می‌کنند.
در صورتی که تمایل به حضور در این رقابت دارید کلیک کنید.
ساختار اجرایی و حمل و نقل
برگزاری ماراتن دبی نیازمند هماهنگی میان بیش از ۲۰ سازمان شهری است. پلیس دبی، اداره حمل‌ونقل (RTA)، سازمان ورزش دبی و تیم‌های داوطلب نقش کلیدی دارند.
- مسیر از ساعت ۲ بامداد بسته می‌شود و تا ظهر بازگشایی نمی‌شود.
- در هر کیلومتر مأموران و داوطلبان حضور دارند.
- بیش از ۵۰ ایستگاه پزشکی و ۱۵ آمبولانس در مسیر مستقرند.
- سیستم تایم‌گیری RFID برای تمام شرکت‌کنندگان فعال است.
آمار مشارکت
در طول سال‌ها، آمار شرکت‌کنندگان از چند صد نفر به ده‌ها هزار دونده افزایش یافته است.
| سال | تعداد شرکت‌کنندگان | کشورها | درصد دونده‌های تازه‌کار | |
| ۲۰۰۰ | ۱.۲۰۰ | ۱۸ | ۶۵٪ | |
| ۲۰۱۰ | ۸.۵۰۰ | ۵۰ | ۴۲٪ | |
| ۲۰۲۰ | ۲۸.۰۰۰ | ۹۵ | ۴۰٪ | |
| ۲۰۲۵ | ۳۱.۵۰۰ | ۱۲۰ | ۳۸٪ |
نکات فنی برای دونده‌ها
- تمرین در شرایط گرما و رطوبت ملایم دبی برای سازگاری مفید است.
- نوشیدن مایعات در فواصل منظم ضروری است.
- کفش‌های سبک و مخصوص سطح آسفالت توصیه می‌شود.
- ساعت‌های GPS برای مسیر دبی به‌خوبی عمل می‌کنند؛ فایل GPX مسیر در وب‌سایت رسمی موجود است.
برنامه‌های جانبی و اجتماعی
ماراتن دبی تنها یک رویداد ورزشی نیست؛ بلکه جشنواره‌ای اجتماعی و خیریه‌ای نیز هست. در کنار مسابقه اصلی، چند برنامه برگزار می‌شود:
- 21 کیلومتر (نیمه‌ماراتن)برای آماتورها.
- 10 کیلومتر (Corporate Run) ویژه شرکت‌ها و مؤسسات.
- 4 کیلومتر (Fun Run) برای خانواده‌ها و کودکان.
- جمع‌آوری کمک‌های مالی برای مؤسسات خیریه محلی مانند Dubai Cares و Al Jalila Foundation.
جاذبه‌های گردشگری دبی برای شرکت‌کنندگان
دبی علاوه بر برگزاری ماراتن، یکی از محبوب‌ترین مقاصد گردشگری جهان است و شرکت‌کنندگان در زمان حضور خود می‌توانند از جاذبه‌های متنوع این شهر دیدن کنند.
برج خلیفه (Burj Khalifa)
بلندترین سازه جهان با ارتفاع ۸۲۸ متر که چشم‌اندازی بی‌نظیر از شهر و خلیج فارس ارائه می‌دهد. بازدید از سکوی مشاهده در طبقات ۱۲۴ و ۱۴۸ تجربه‌ای فراموش‌نشدنی است.
برج‌العرب (Burj Al Arab)
یکی از لوکس‌ترین هتل‌های جهان که به شکل بادبان طراحی شده و نماد معماری مدرن دبی است. دونده‌ها در طول مسیر ماراتن از نزدیکی آن عبور می‌کنند.
دبی مال (Dubai Mall)
بزرگ‌ترین مرکز خرید جهان با بیش از ۱۲۰۰ فروشگاه، آکواریوم عظیم، پیست یخ و رستوران‌های متنوع؛ مکان ایده‌آل برای تفریح پس از مسابقه.
نهر دبی (Dubai Creek)
محل تاریخی شکل‌گیری دبی که گردشگران می‌توانند با قایق‌های سنتی (Abra) از آن عبور کنند و با بافت قدیمی شهر آشنا شوند.
موزه آینده (Museum of the Future)
نمادی از نوآوری و فناوری‌های پیشرفته که به شکل بیضی با طراحی منحصربه‌فرد ساخته شده و به موضوعاتی چون هوش مصنوعی و پایداری اختصاص دارد.
پالم جمیرا (Palm Jumeirah)
جزیره‌ای مصنوعی به شکل نخل که شامل هتل‌های لوکس، رستوران‌های ساحلی و مسیرهای دویدن برای ورزشکاران است.
صحرای دبی (Dubai Desert)
تجربه‌ای متفاوت از تورهای سافاری، شترسواری و مشاهده غروب آفتاب بر روی شن‌های طلایی.
جمع‌بندی
ماراتن دبی تنها یک رقابت ورزشی نیست، بلکه جشنواره‌ای از فرهنگ، انرژی، و همبستگی جهانی است. این رویداد با مسیر سریع، سازمان‌دهی دقیق، جوایز چشمگیر و چشم‌اندازهای زیبای شهری، به یکی از معتبرترین ماراتن‌های جهان تبدیل شده است. دبی توانسته با ترکیب ورزش حرفه‌ای، گردشگری و فناوری، تجربه‌ای منحصربه‌فرد برای دوندگان و تماشاگران فراهم کند؛ تجربه‌ای که هر سال الهام‌بخش هزاران نفر از سراسر دنیا برای دویدن، سلامتی و شکستن مرزهای شخصی خود است.
منابع و مراجع رسمی
- وب‌سایت رسمی ماراتن دبی www.dubaimarathon.org
- فدراسیون جهانی دو و میدانی (World Athletics) — بخش Road Races
- گزارش‌های رسمی دبی اسپورتس و خبرگزاری Emirates News
- نتایج تاریخی از پایگاه داده MarathonGuide.com و Tilastopaja
- گزارش سالانه اقتصادی ورزش دبی ۲۰۲۴